Greek State Paternalism and National Laziness

State Paternalism and National Laziness

It was January 20, 1961, when John F. Kennedy delivered his first speech after his election as president speaking about renewal, about the peaceful revolution of hope and the defense of freedom. However, a phrase of this speech is still remembered: “Ask yourself not what your country can do for you ∙ ask yourself what you can do for your country!”


Kennedy was the 35th President of the United States and member of the Democratic Party, whose sudden and violent death to this day is a mystery! But his famous phrase lives on today and politicians of various political orientations invoke it which is a fact that justifies another phrase of J.F.K. who said two years later: “A man may die, nations may rise or fall, but an idea continues living.”  What can we do for our country and not our country for us in the decades that followed was cultivated in political consciousness and that let’s say that allowed the corruption of individual initiative and created a dipole, with one pole being citizens and the other pole being the state.

As emphasized by Friedman in the preface of "Capitalism and Freedom": The organic “what you can do for your country” implies that the government is the master or the deity and the citizen, the worker, or the believer and adds that, for the free man, the country is the set of individuals who compose it and not something above them. It is the focal point that citizens, as other Christians to paraphrase Nietzsche, become subordinate at the state’s service and cease creation. They expect the Second Coming (in this case the end of the economic crisis) and until then they resign from the struggle of life and the momentum for development.

They are believers of the state and they anxiously await the paternal (State) hug and confirm. So creativity dies, the initiative is shrinking and in the end sometimes directly and sometimes indirectly the freedom of the individual itself sidelined. Without having to dig into history, simply by studying the course of Greece in the last five years everyone will realize that Greek people uninvolved in the course of history watches sometimes the Greek state and sometimes the "European state" and waits for its directives!

The phrase: “what can you do for the state” has been turned into the tablets with the Ten Commandments of Moses. Individual initiative is shrinking because the state they will tell us, does not help, because the state does not give, because the state is not organized and a whole lot more. The existence of the state serves to allow us live organized our lives securely, as it was understood by Aristotle centuries ago. But we are surrendered to the paternalism of the state, to justify our laziness. I do not suggest non-recognition and disobedience to the state, but dissociate the concept state, from the society concept! Society is a living organism it’s simply regulated by the state, but not necessarily determined by it. The state classified as Leviathan by Hobbes, although it has among others a monopoly on power, limits our freedom only to the extent that it serves social peace.

Today hidden behind the state and also Europe we wait for new instructions on how to live, waiting to tell us what we can do for the country, what we can do for the Union. But the great achievements of civilization (to borrow again Friedman’s thought), architecture, science or literature, in industry or agriculture, have never come from a centralized government. Nobody opened the horizons of human knowledge and understanding of the literature on the technical possibilities or relieve human suffering obeying government directives.

Vasilis Vranas

Κρατικός πατερναλισμός και εθνική οκνηρία

Ήταν 20 Ιανουαρίου του 1961, όταν ο Τζον Φ. Κένεντι εκφώνησε τον πρώτο λόγο μετά την εκλογή του στο προεδρικό αξίωμα μιλώντας για ανανέωση, για την ειρηνική επανάσταση της ελπίδας και την υπεράσπιση της ελευθερίας. Από τον εναρκτήριο αυτό λόγο του Κένεντι όμως, μία φράση έμμελε να μείνει στην ιστορία: «Αναρωτηθείτε όχι τι μπορεί η πατρίδα σας να κάνει για εσάς ∙ αναρωτηθείτε τι μπορείτε εσείς να κάνετε για την πατρίδα σας!».

Ο Κένεντι, υπήρξε ο 35ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών και μέλος του δημοκρατικού κόμματος, του οποίου ο ξαφνικός και βίαιος θάνατος μέχρι και σήμερα αποτελεί ένα μυστήριο! Όμως η περίφημη φράση του ζει μέχρι και σήμερα και συχνά πυκνά πολιτικοί διαφόρων αποχρώσεων την επικαλούνται δικαιώνοντας έτσι μία άλλη ρήση του αμερικανού προέδρου που είπε δύο χρόνια μετά: «Ένας άνθρωπος μπορεί να πεθάνει, έθνη μπορεί να ανέβουν ή να πέσουν, αλλά μια ιδέα συνεχίζει να ζει.» Το τι μπορούμε εμείς να κάνουμε για την πατρίδα και όχι η πατρίδα για εμάς, στις δεκαετίες που ακολούθησαν καλλιεργήθηκε στην πολιτική συνείδηση και αυτό ας μου επιτραπεί η έκφραση διέφθειρε την ατομική πρωτοβουλία και δημιούργησε ένα δίπολο, με τον ένα πόλο να είναι οι πολίτες και τον άλλο πόλο να είναι το κράτος – κυβέρνηση.

Όπως υπογραμμίζει και ο Φρίντμαν στον πρόλογο του «Καπιταλισμός και Ελευθερία»: Το οργανικό «τι μπορείτε να κάνετε εσείς για τη χώρα σας» υποδηλώνει ότι η κυβέρνηση είναι ο κύριος ή η θεότητα και ο πολίτης ο λειτουργός ή ο λάτρης και προσθέτει ότι, για τον ελεύθερο άνθρωπο, η χώρα είναι το σύνολο των ατόμων που την απαρτίζουν, όχι κάτι πάνω από αυτά. Είναι το κομβικό εκείνο σημείο που οι πολίτες, ως άλλοι Χριστιανοί για να παραφράσω τον Νίτσε, αφού θεοποιούν το κράτος, υποτάσσονται στην υπηρεσία του και παύουν να δημιουργούν. Προσδοκούν τη Δευτέρα Παρουσία (εν προκειμένω την έξοδο από την κρίση) και μέχρι τότε παραιτούνται από τον αγώνα της ζωής και την ορμή για εξέλιξη.

Είναι θα λέγαμε πιστοί στα κρατικά θέλω και περιμένουν εναγωνίως την πατρική (κρατική) αγκαλιά και επιβεβαίωση. Έτσι η δημιουργικότητα πεθαίνει, η πρωτοβουλία συρρικνώνεται και στο τέλος άλλοτε άμεσα και άλλοτε έμμεσα η ελευθερία του ίδιου του ατόμου παραγκωνίζεται. Χωρίς να χρειαστεί να ανατρέξει κανείς στην μακρινή ιστορία, απλά και μόνο μελετώντας την πορεία της Ελλάδας τα τελευταία πέντε χρόνια θα διαπιστώσει, ότι ο Έλληνας αμέτοχος επί της ουσίας παρακολουθεί από τη μία το ελληνικό κράτος και από την άλλη το «ευρωπαϊκό κράτος» και καρτερά να λάβει τις ντιρεκτίβες του!

Το «τι θα κάνεις εσύ για το κράτος», έχει μετατραπεί σήμερα στις πλάκες με τις δέκα εντολές του Μωυσή. Η ατομική πρωτοβουλία συρρικνώνεται γιατί το κράτος θα μας πουν, δε βοηθάει, γιατί το κράτος δε δίνει, γιατί το κράτος δεν είναι οργανωμένο και ένα σωρό άλλα. Η ύπαρξη του κράτους εξυπηρετεί το να ζούμε οργανωμένα, το να ζούμε με ασφάλεια, όπως αιώνες πριν είχε κατανοήσει ο Αριστοτέλης. Παραδοθήκαμε όμως στον πατερναλισμό του κράτους, για να δικαιολογήσουμε την οκνηρία μας. Δεν εισηγούμαι την μη αναγνώριση και υπακοή στο κράτος προφανώς, αλλά διαχωρίζω την έννοια κράτος, από την έννοια κοινωνία! Η κοινωνία είναι ένας ζωντανός οργανισμός που απλά ρυθμίζεται από το κράτος, αλλά δεν καθορίζεται απαραίτητα από αυτό. Το κράτος που χαρακτήρισε ως Λεβιάθαν ο Χομπς, μολονότι ασκεί μεταξύ άλλων το μονοπώλιο στην εξουσία, περιορίζει το άτομο μόνο στο βαθμό που αυτό εξυπηρετεί την κοινωνική ειρήνη.

Σήμερα κρυμμένοι πίσω και από το κράτος και από την Ευρώπη περιμένουμε νέες οδηγίες για να ζήσουμε, περιμένουμε να μας πουν τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για τη χώρα, τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για την Ένωση. Όμως τα μεγάλα επιτεύγματα του πολιτισμού, για να δανειστώ πάλι τη σκέψη του Φρίντμαν, στην αρχιτεκτονική, στην επιστήμη ή τη λογοτεχνία, στη βιομηχανία ή τη γεωργία δεν προήλθαν ποτέ από κάποια συγκεντρωτική κυβέρνηση. Κανένας δεν άνοιξε ορίζοντες στην ανθρώπινη γνώση και κατανόηση στη λογοτεχνία, στις τεχνικές δυνατότητες ή στην ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου επειδή υπάκουσε σε κυβερνητικές ντιρεκτίβες…